Inhibitory PARP – nowy kierunek w leczeniu raka piersi i raka jajnika
Karol Gawalski1, Magdalena Bizoń2, Bohdan Dźwigała2, Krzysztof Cendrowski2, Włodzimierz Sawicki2
Rak jajnika, podobnie jak rak piersi, jest chorobą pojawiającą się spontanicznie lub może mieć podłoże rodzinnego występowania. Mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 istotnie zwiększają ryzyko pojawienia się obu tych nowotworów w każdym wieku. Nosicielstwo mutacji genów BRCA stwierdza się u 3–5% kobiet. Ryzyko zachorowania na raka piersi u kobiet z mutacją genu BRCA1 wynosi 65%, a na raka jajnika 39%. Ryzyko to jest niższe w przypadku potwierdzonej mutacji BRCA2 – dla raka piersi i raka jajnika wynosi ono odpowiednio 45% i 11%. W przypadku raka piersi i raka jajnika z obecnymi mutacjami w genach rodziny BRCA zablokowanie funkcji enzymów polimerazy poli-ADP-rybozy (PARP), w tym PARP1 i PARP2, powoduje kumulacje uszkodzeń DNA finalnie doprowadzające do śmierci komórek nowotworowych. Bazując na tym mechanizmie, zastosowano inhibitory PARP w leczeniu nowotworów o podłożu genetycznym, w których dochodzi do zaburzenia prawidłowego funkcjonowania systemów naprawy uszkodzeń nici DNA. W przeprowadzonych badaniach klinicznych u pacjentek ze stwierdzonymi mutacjami BRCA zastosowanie inhibitorów PARP znacząco wydłużało czas wolny od progresji choroby. Podobne wyniki uzyskiwane są u pacjentek bez stwierdzonego podłoża genetycznego choroby. Obecnie coraz więcej inhibitorów PARP uzyskuje rejestrację do stosowania w leczeniu raka jajnika i raka piersi. Od maja 2021 roku Ministerstwo Zdrowia refunduje terapię podtrzymującą opartą na inhibitorach PARP u pacjentek ze stwierdzoną mutacją BRCA.