Początki przeszczepiania szpiku sięgają lat 50., lecz dynamiczny rozwój tej metody leczniczej stosowanej w terapii wielu schorzeń nastąpił w ostatnich 23 latach. W transplantologii narządów przeszczepiania szpiku kostnego zajmują drugie miejsce po przeszczepieniach nerek. Ta metoda leczenia rozwija się również bardzo szybko w Polsce. W okresie ostatnich 10 lat liczba różnych form transplantacji wzrosła w naszym kraju 100-krotnie: z 6 zabiegów wykonanych w 1989 roku do ponad 700. W zasadzie termin transplantacja szpiku (bone marrow transplantation, BMT), używany również w nazwach międzynarodowych towarzystw i rejestrów, jest określeniem potocznym (np. EBMT – European Group for Blood and Marrow Transplantation). Właściwe jest określenie przeszczepianie komórek krwiotwórczych (haematopoietic cell transplantation, HCT). Wynika to z faktu, że komórki do przeszczepu można uzyskać nie tylko ze szpiku, ale również z krwi obwodowej lub krwi pępowinowej. Termin przeszczepienie komórek krwiotwórczych ma szerszy zasięg i obejmuje: klasyczne przeszczepienie szpiku kostnego, pobranego w sali operacyjnej; przeszczepienie komórek z krwi obwodowej (peripheral blood stem cell transplantation, PBSCT); przeszczepienie komórek z krwi pępowinowej. Na powierzchni wszystkich komórek macierzystych krwiotworzenia wykrywana jest ekspresja antygenu CD34+, glikozylowanego białka transbłonowego, należącego do rodziny cząsteczek adhezyjnych. W szpiku kostnym osób zdrowych ekspresja tego antygenu wynosi 1-3%, we krwi obwodowej waha się w granicach 0,01-0,1%, natomiast w krwi pępowinowej – 0,1-0,4%. Pierwszym źródłem (materiałem transplantacyjnym) komórek macierzystych krwiotworzenia był szpik kostny, znacznie później, bo w latach 80. ubiegłego stulecia, rozpoczęto przeszczepianie komórek macierzystych z krwi obwodowej (PBSC) oraz krwi pępowinowej.

przeszczepianie krwiotwórczych komórek macierzystych, szpik kostny, krew obwodowa, krew pępowinowa, mobilizacja komórek macierzystych krwiotworzenia, czynniki wzrostu