Wstęp
W Polsce odnotowano w 1999 roku 1957 zgonów z powodu raka jajnika. Rak jajnika jest najczęstszą przyczyną zgonów z powodu chorób nowotworowych narządów płciowych kobiecych. W Polsce zajmuje obecnie 4. miejsce pod względem przyczyn zgonów nowotworowych wśród kobiet. Umieralność z powodu raka jajnika wyniosła w 1999 r. 5,66%, a standaryzowany współczynnik umieralności - 6,7/100.000 kobiet. Ocenia się, że w 5-10% rak jajnika występuje rodzinnie. Najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju raka jajnika jest występowanie tej choroby u krewnych pierwszego stopnia (matka, córka, siostra). Ryzyko wzrasta u kobiet, w których rodzinie rozpoznano u 2 krewnych pierwszego stopnia raka jajnika. Wyróżnia się trzy zespoły rodzinnego występowania raka jajnika: zespół rodzinnego występowania samego raka jajnika, raka jajnika i raka sutka oraz raka jajnika i raka okrężnicy. W rodzinach obciążonych rodzinnym występowaniem raka sutka i jajnika lub samego jajnika stwierdzono obecność mutacji genu BRCA1, którego locus znajduje się na chromosomie 17q21. Uważa się, że także mutacja genu BRCA2 (chromosom 13q21) jest odpowiedzialna za występowanie zespołu raka jajnika i raka sutka. W przypadku kobiet obciążonych genetycznie, po 35. roku życia, które świadomie zakończyły okres rozrodczy, możliwe jest rozważenie profilaktycznej adneksektomii. Należy jednak podkreślić, iż ochronny efekt takiego zabiegu do chwili obecnej nie jest bezspornie udowodniony. U części kobiet obciążonych genetycznie, po profilaktycznym usunięciu przydatków dochodzi do rozwoju pierwotnego raka otrzewnej. Rak jajnika szerzy się zwykle śródotrzewnowo. Częstość występowania przerzutów do węzłów chłonnych miedniczych stwierdzanych na podstawie pobranych do badania histopatologicznego tkanek podczas pierwotnego zabiegu operacyjnego jest zależna od stopnia zaawansowania schorzenia. Zablokowanie cyrkulacji chłonki przez komórki nowotworowe naciekające otrzewną są powodem występowania wodobrzusza. Obserwuje się także przenikanie nacieku raka jajnika przez przeponę do opłucnej.
Korzystnymi czynnikami prognostycznymi w raku jajnika są:
· Młody wiek chorej
· Dobry stan ogólny
· Typ histologiczny inny niż śluzowy i jasnokomórkowy
· Niski stopień zaawansowania
· Nowotwór dobrze zróżnicowany
· Mała masa guza
· Nieobecność wodobrzusza
· Jak najmniejsza masa guza pozostawiona po pierwotnym leczeniu chirurgicznym (optymalna cytoredukcja – średnica guza pozostawionego Ł1 cm).
·Czas od zakończenia chemioterapii do stwierdzenia wznowy procesu nowotworowego.